کتاب الموسیقی الکبیر

موسیقی هنری است در ترکیب نغمه ها و اصوات و نسبتهای بین آنها و اوزانشان و آنچه از آنها شامل جنس موزون و گردآمده از لحاظ کمیت و کیفیت می شود . و اصل در آن غریزه ای است در خلقت انسان که در او به صورت ضرورت و میل باطنی برای ایجاد اصوات به طرق مختلف هنگام انفعالات حاصل در نفس ، پدیدار و در وقت فراغت و طلب راحتی سبب خوشایندی او می شود ، آن انفعالات را تسکین می دهد یا تشدید می کند یا به گسترش دامنۀ خیال در تصور معانی گفتارهای آهنگین همراه آن اصوات کمک می کند . نمی توان مشخص کرد در چه دورانی بشر آواز خواندن را آغاز کرده ، اما به تحقیق می توان گفت که آلات موسیقی پس از آن دوران پدیدار شده است . از زمانهای بسیار دیرین ، انسان آلاتی برای نواختن اختراع کرد و با پیشرفت فنون به تدریج آنها را توسعه داد و رو به کمال برد ، چنان که توانست از آنها نغمه های دلخواه خود را بیشتر مطابق اصوات طبیعی به صورت آهنگ ها بیرون آورد و ارزش و ظرافت آنها را بیفزاید و به زیور هنر آراسته کند. اکنون این کتاب در فن موسیقی از فیلسوف ابونصر محمدبن فارابی را تقدیم می کنیم و آروز داریم منبع فیضی عظیم و نمونه و مثالی برای علما و مؤلفان و گویندگانی باشد که به تدریس این فن و عناصر علمی آن می پردازند و نیز مرجعی برای تحصیلات عالی قرار گیرد.