هارمونی موسیقی ایرانی

هارمونی موسیقی ایرانی؛  فرهاد فخرالدینی  

کتاب هارمونی موسیقی ایرانی، نوشتۀ فرهاد فخرالدینی، یکی از معتبرترین و مفصل‌ترین کتاب‌ها در موسیقی ایرانی به شمار می‌آید. این کتاب قطور، برای افرادی مناسب است که هارمونی موسیقی کلاسیک را می‌دانند و با مقام‌ها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی و تئوری آن آشنایی کامل دارند.

تمرکز اصلی کتاب هارمونی موسیقی ایرانی، بر روی هارمونیزه و هم‌آهنگ کردن دستگاه‌های موسیقی ایرانی بر مبنای علم هارمونی در موسیقی جهانی است. درواقع، این هماهنگی به گرایش نت‌های درجات مقام‌های موسیقی ایرانی به سوی نت‌های جاذب مثل نت‌های شاهد و تونیک توجه دارد. 

موسیقی ایرانی، در دستۀ موسیقی‌های تک صدایی و تکامل یافته‌ای جای دارد که پس از آشنایی با موسیقی غربی، هارمونی، کنترپوان، ارکستراسیون، فرم و امکانات دیگری از موسیقی کلاسیک غربی، بر موسیقی ایرانی اثر گذاشته‌اند. 

آنچه در کتاب هارمونی موسیقی ایرانی آمده است:

این کتاب ارزشمند، در 11 فصل برای خواننده تهیه و تنظیم شده که هر فصل نیز توضیحات گسترده‌ای را پیرامون مطالب مورد نظر، با ذکر مثال از قطعات ایرانی، عنوان می‌کند.

در اینجا به طور مختصر به فهرست این کتاب اشاره می‌کنیم:

• دانستی‌های لازم در مورد هارمونی و آکوردهای مختلف
• هارمونی مدها یا مقام‌های موسیقی ایران
• دستگاه همایون
• دستگاه شور
• متعلقات شور
• دستگاه ماهور
• دستگاه سه‌گاه
• دستگاه چهارگاه
• دستگاه نوا
• دستگاه راست و پنج‌گاه
• مدولاسیون در موسیقی ایرانی

مختصری از چگونگی ورود فرهنگ موسیقی اروپایی به ایران:

تاریخچۀ فرهنگ موسیقیایی اروپایی، پس از سفر ناصرالدین شاه به فرانسه شکل گرفت که منجر به آشنایی موسیقیدانان ایرانی با تئوری موسیقی اروپایی در مدرسۀ موزیک نظام دارالفنون شد. پس از ورود موسیو لومر، موسیقیدان فرانسوی، به این مدرسه و فراگیری مقام‌ها و دستگاه‌های ایرانی، قطعاتی را برای پیانو تنظیم نمود و این امر باعث شد، ایرانیان با ساز پیانو آشنا شوند و در ارکسترها و گروه‌ها از آن استفاده کنند.

بدیهی است که هر سرزمینی، به موسیقی سایر کشورها نیاز دارد. زیرا موسیقی سنتی هر قوم به تنهایی پاسخگوی نیاز موسیقی کل جهان نیست. در مورد سازها نیز، همین مورد صادق است. درواقع، تمام سازهای سنتی، قادر به نواختن مدها و تنالیته‌های گوناگون نیستند. ساز، وسیلۀ انتقال احساسات نوازنده به شنونده است. پس نباید اجرای موسیقی را به چند ساز، محدود کرد و باید از سایر سازها نیز بهره برد.

آنچه در کتاب هارمونی موسیقی ایرانی می‌خوانیم، هماهنگ سازی انواع دستگاه‌های موسیقی ایرانی با فرهنگ موسیقیایی اروپایی است. 

می توانید بخشی از کتاب هارمونی موسیقی ایرانی   را در قالب  PDF دانلود کنید و یا از  سایت مرکز موسیقی بتهوون  به صورت اینترنتی اقدام به خرید و از طریق پست دریافت کنید.